Co łączy Szkocję z Japonią?

Dobrej whisky można się napić nie tylko w Szkocji.
Coraz częściej oczy miłośników tego trunku zwracają się w stronę
odległej od Wysp Brytyjskich o 15 tys. kilometrów… Japonii.

W 1853 r. u wybrzeży Japonii zacumował swoje okręty
amerykański kapitan Matthew Perry, a Japonia została zmuszona do
porzucenia polityki izolacji oraz do otwarcia się na świat. W drugiej
połowie XIX w. Kraj Kwitnącej Wiśni nie tylko zaczął wdrażać zagraniczne
technologie, ale również przyswoił kulturę picia zachodnich trunków, a
wśród nich whisky.

Choć próby wyprodukowania whisky w Japonii podjęto już w XIX
w., to pierwsza destylarnia w tym kraju stanęła dopiero w 1924 r. Jej
otwarcie było możliwe dzięki wyprawie chemika Masataki Taketsuru na
studia do Glasgow. Podczas swojego pobytu podjął on m.in.
pracę w destylarni w Campbeltown. Wiedzę tam zdobytą wykorzystał po
powrocie do kraju i pomógł w zbudowaniu pierwszej destylarni na wyspach.
Jej fundatorem był Shinjiro Torii, który od lat nosił się z zamiarem
rozpoczęcia produkcji whisky w Japonii. Dzięki spotkaniu tych dwóch
panów mogła powstać słynna destylarnia w miejscowości Yamazaki.

Japończycy okazali się mistrzami w przyswajaniu zagranicznych
technologii, także tych dotyczących produkcji whisky. Dzięki dochowaniu
wierności szkockim wzorcom i produkcji według tradycyjnych metod szybko
zaczęli wytwarzać trunki najwyższej jakości. Uważa się, że pośród
wszystkich trunków produkowanych na świecie są one najbardziej zbliżone
pod względem smaku do swoich szkockich pierwowzorów.

Przez wiele lat japońskie destylarnie produkowały głównie na
rynek krajowy i dopiero pod koniec lat 90. zostały odkryte przez cały
świat. Sława destylarni z Kraju Kwitnącej Wiśni obiegła glob, a trunki w
nich produkowane zaczęły pobijać serca miłośników whisky. Niestety nie
wszystkie destylarnie doczekały złotych lat japońskiej whisky.
Przykładem może być Karuizawa, która od 1955 r. produkowała trunki tylko
na rynek krajowy, i to w niewielkich ilościach. Swoje podwoje zamknęła w
2000 r., a budynki po niej zostały sprzedane.

Po Karuizawie pozostały jednak beczki pełne wysokiej jakości
whisky. Te zostały zakupione przez firmę Number One, która postanowiła
sprzedawać je na całym świecie. Znawcy i kolekcjonerzy whisky szybko
poznali się na trunkach produkowanych w tej destylarni, położonej u
podnóża wulkanu Asama. Niestety na świecie pozostało już zaledwie 300
beczek wyprodukowanych w jej murach i nikt nie wie, kiedy ostatnia z
nich zostanie zabutelkowana.

Na wyspach funkcjonuje obecnie zaledwie 9 destylarni (w
Szkocji jest ich ponad 100, a większość ich produkcji przeznaczona jest
do wytwarzania whisky blended, czyli mieszanki różnych whisky. Tylko
niewielka ilość trafia na rynek w formie single malt, czyli
wyprodukowanej przez jedną destylarnię z jednego rodzaju słodu
jęczmiennego, a właśnie taka najbardziej pożądana jest przez
kolekcjonerów.

Do tego należy dodać fakt, że tylko jedna z czynnych
destylarni posiada pochodzące jeszcze z lat 60. stare beczki, czego
dowodem jest chociażby ostatnia edycja 50-letniego trunku. Jest nią
Yamazaki. Część znawców whisky podejrzewa, że takowe stare zapasy mogą
kryć się jeszcze w magazynach destylarni Yoichi, ale to tylko domysły.
Koncern Nikka, do którego należy Yoichi, nie informuje o zapasach
whisky, a najstarsze znane edycje pochodzą z lat 80. Jeśli chodzi o
zamknięte destylarnie, to tak stare zapasy whisky pozostały już tylko po
Karuizawie.

Z tych powodów nie powinno nas dziwić, dlaczego kolekcjonerzy
tak walczą o każdą butelkę dobrej, starej japońskiej whisky single
malt. Warto również dodać, że Japończycy niechętnie dzielą się swoimi
skarbami i rzadko sprzedają całe beczki obcokrajowcom — z reguły oferują
już zabutelkowany produkt.

Z tych powodów najstarsze japońskie whisky, wypuszczone w
limitowanych edycjach oraz pochodzące z najbardziej znanych destylarni,
takich jak Yamazaki czy Karuizawa, osiągają zawrotne ceny i sprzedają
się na pniu. Dotychczas tytuł najdroższej japońskiej whisky należał do
50-letniej Yamazaki, której wypuszczono trzy edycje (w latach 2005, 2007
i 2011. Ostatnia z nich liczyła zaledwie 150 butelek. Wszystkie
sprzedały się w ciągu 48 h za cenę 1 mln jenów, czyli ok. 8,5 tys.
funtów brytyjskich. Rekord ten szybko jednak może zostać pobity,
ponieważ już w marcu 2013 r. na rynek trafi 52-letnia whisky Karuizawa z
1960 r. Jej cena to 12,5 tys. funtów brytyjskich, a wszystkie butelki
są już zarezerwowane. Nie ma zresztą w tym nic dziwnego, skoro do jej
rozlania użyto najstarszej beczki, jaka pozostała po tej słynnej
destylarni, i jednej z ostatnich pozostałych z lat 60.

Źródło: Wealth Solutions